Maak de regio’s verantwoordelijk voor de ziekte- en invaliditeitsverzekering

Maak de regio’s verantwoordelijk voor de ziekte- en invaliditeitsverzekering. De kloof tussen noord en zuid blijft immers te groot.

De kloof tussen Vlaanderen en Wallonië wordt alsmaar dieper. Niet alleen de tewerkstellingsgraad blijft in Wallonië (66,3%), en Brussel (63,8%), ondermaats. In Vlaanderen bedraagt die intussen 78,2%.

Ook in de gezondheidszorg drijven het noorden en het zuiden van dit land steeds verder uit elkaar zoals continenten dat ooit deden. De toestand dreigt dramatische proporties aan te nemen, waardoor de betaalbaarheid van het sociale zekerheidssysteem in het gedrang komt. En nog altijd valt er geen schijn van responsabilisering te bespeuren bij onze Franstalige landgenoten.

Naar aanleiding van zijn Paasakkoord zei Eerste Minister Bart De Wever dat hij met zijn hervormingen het rotten van de federale begroting wil stoppen. Dit is een zeer nobel voornemen, alleen zal er toch een grote mentaliteitswijziging in het zuiden van het land moeten komen. Wallonië heeft in 2024 het trieste record gebroken van 3.000 euro uitgaven per persoon in de ziekteverzekering. Een Waal kost de staat per hoofd 3.004 euro, terwijl een Vlaming 2.900 euro kost. Met andere woorden, ziek zijn in Wallonië kost de federale schatkist zo’n 3,6% meer dan in Vlaanderen. Nochtans zijn er geen objectieve redenen waarom ziek zijn in Wallonië meer zou moeten kosten dan in Vlaanderen. Het toont wel de overconsumptie aan gezondheidszorg aan in Wallonië.

Bovendien zijn Franstaligen ook langer ziek dan Vlamingen. Uit een antwoord van minister Frank Vandenbroucke op een parlementaire vraag bleek dat een Vlaamse gerechtigde in 2020 gemiddeld 27,31 invaliditeitsdagen ontving tegenover 39,19 dagen in Wallonië. Een verschil van meer dan 43%!

Ook alarmerend is het stijgend aantal mensen dat recht heeft op de voorkeursregeling of verhoogde tegemoetkoming. Dat is vooral in Brussel het geval, waar meer dan één op de drie aangesloten leden bij een ziekenfonds recht heeft op de voorkeursregeling (34,15%). In Wallonië is dat bijna één op vier (23,49%) en in Vlaanderen 16,9%. Dat dit aantal stijgt is geen goede zaak, maar dat het zo snel stijgt in Brussel en Wallonië moet zorgen baren. En dat ondanks de grote jarenlange geldstromen van noord naar zuid. Het bewijst dat deze gewesten amper vooruitgang maken, wel integendeel, en dat het geweer van schouder wisselen aan hen niet is besteed. Willen Wallonië en Brussel de armoede terugdringen, en dus mensen uit de voorkeursregeling halen, moeten ze beginnen met het verhogen van de werkzaamheidsgraad. Alleen op die manier zal het lukken. Maar ook hier valt er weinig hoop te koesteren. Brussel heeft nog niet eens een regering – en het zal ook niet snel gebeuren – dus daar gaan geen grote veranderingen merkbaar zijn. Zeker niet als de PS het voor het zeggen heeft.

Dat de Vlaming de rekeningen betaalt, blijkt ook uit de betaalde bijdragen aan de sociale zekerheid. Elke Vlaming draagt 1.899 euro méér bij dan een Franstalige landgenoot die daarbij – zoals hiervoor bleek – ook nog eens meer uitkeringsdagen uitbetaald krijgt. Een Vlaming betaalt jaarlijks net geen 11.000 euro aan sociale zekerheidsbijdragen, zowel werknemers- als werkgeversbijdrage. Een Waal iets meer dan 9.000 euro.

De vraag die overeind blijft is, wat moet er gebeuren om Franstaligen tot enige vorm van responsabilisering aan te zetten? Het feit dat de werkloosheid -ondanks syndicaal verzet- zal beperkt worden in de tijd, kan wellicht soelaas bieden. Maar als die geschrapte werklozen hun wijk nemen naar de ziekteverzekering, loopt het ook opnieuw mis. Onze ziekte- en invaliditeitsverzekering heeft financieel geen marge meer. Responsabilisering is daarom absoluut noodzakelijk en de Franstaligen moeten beseffen dat het moment aangebroken is om eindelijk de tering naar de nering te zetten.

De verschillen in gezondheidszorg, zowel qua uitgaven als inkomsten, zijn te groot tussen noord en zuid om dit nog objectief te verklaren. Vandaar lijkt er ons maar één degelijke remedie: splits de ziekte- en invaliditeitsverzekering en maak de gemeenschappen volledig bevoegd. Preventie zit al bij hen. Voeg daar nu het curatieve aan toe en de betaalbaarheid van het volledige systeem kan terugkeren.
Bij een ongewijzigd beleid dreigt de trein immers te ontsporen en zal Vlaanderen daarbij nog maar eens de tol betalen.

Jürgen Constandt
Voorzitter Vlaams & Neutraal Ziekenfonds en ondervoorzitter OVV & AK-VSZ

Noot: alle cijfers zijn eigen berekeningen op basis data afkomstig van de Landsbond van de Neutrale Ziekenfonds (LNZ) en het Riziv. De Landsbond telt 5,25% van de totale Belgische bevolking of zo’n 613.330 verzekerden. Het Vlaams & Neutraal Ziekenfonds telt 136.000 leden en maakt deel uit van de koepel LNZ.