Contingentering: stand van zaken
In het ledenmagazine van het Vlaams Artsenverbond (VAV) ‘Periodiek’ schreven we: “Aangezien er op 22 februari nog altijd geen doorbraak was in de contingenteringskwestie, vroeg minister Vandenbroucke aan premier De Croo om het dossier mee naar zich toe te trekken.” In het jubileumboek “100 jaar Vlaams Artsenverbond” knoopten we aan bij de politieke actualiteit van 4 juli 2022: ”Doch minister Vandenbroucke zat niet stil. Met een wetsontwerp kreeg hij van de Franse Gemeenschap de toezegging om een toegangsproef in te richten. Uit de tekst blijkt echter niet duidelijk wat de toekomstige communautaire verdeelsleutel van het quotum zal zijn en of het Franstalig overtal in het verleden door de federale overheid al dan niet wordt kwijtgescholden. Het akkoord werd afgewezen door meerdere artsenverenigingen (Vas, AGBS, Vaso, Hop, VGSO, Domus Medica) en door het AK-VSZ. Tijdens een stemming in het federaal Parlement op 20.07.22 werd het wetsontwerp goedgekeurd.”
Zo werd duidelijk waartoe de vraag van minister Vandenbroucke aan premier De Croo, om het dossier mee naar zich toe te trekken, leidde: een in feite asymmetrisch akkoord tussen de Vivaldi regering en de Franse Gemeenschap, waarbij de Vlaamse Gemeenschap voor het blok werd gezet, conform de letter van de wet, dat wel.
Op 19 september 2022 diende minister Vandenbroucke een nieuw wetsontwerp in met als onderwerp het vaststellen van de quota, waarbij afgestapt wordt van de verdeelsleutel vastgesteld door het Rekenhof. Volgens de nieuwe procedure zullen de toekomstige quota bepaald worden per gemeenschap na advies van de unitaire Planningscommissie, onder meer gebaseerd op de activiteitspatronen van de artsen in die Gemeenschappen; hierbij zal de gemiddeld lagere activiteit van de artsen in de Franse Gemeenschap leiden tot hogere quota. Bovendien is in dit wetsontwerp geen sprake meer van de afgesproken toekomstige afbouw van het overtal Franstalige artsen dat in het verleden werd opgebouwd. Zo worden de voornaamste twee eisen van het VAV inzake de contingentering omver gekegeld. Nochtans blijven wij ervan overtuigd dat die eisen niet enkel rechtvaardig zijn, doch ook overeenkomen met “de beste praktijk”. Om al deze redenen verwerpt het VAV het wetsontwerp in een persbericht (zie elders in dit nummer). Het VAV is verder van mening dat de enige efficiënte tegenmaatregel er in bestaat dat minister Ben Weyts nogmaals het quotum van de geslaagden in de Vlaamse ingangsproef artsen/tandartsen verhoogt in het licht van het actueel acuut tekort aan huisartsen en aan artsen in een aantal andere specialisaties. Het VAV blijft er evenwel van overtuigd dat de toewijzing van het ganse gezondheidsbeleid aan de Vlaamse en Franse Gemeenschap de beste oplossing is voor het contingenteringsprobleem.
Jonas Brouwers, voorzitter van de Vlaamse vereniging van assistent-specialisten in opleiding (Vaso) verzette zich tegen het wetsontwerp Vandenbroucke: “Als een gemeenschap in de toekomst besluit zich niet aan de quota te houden, kan de federale regering zich daar niet tegen verzetten.”
Het Vlaams Belang diende in het Vlaams Parlement een belangenconflict in tegen het wetsontwerp Vandenbroucke op basis van het argument: “Door de historische overschotten aan Franstalige kant kwijt te schelden en voor Vlaanderen nadelige verdelingsregels in te voeren, schaadt dit ontwerp de Vlaamse belangen.” De motie voor het belangenconflict werd echter weggestemd.
N-VA kondigde aan naar het Grondwettelijk Hof te stappen om de quota in het wetsontwerp Vandenbroucke te vernietigen. Valerie Van Peel: “Met deze regeling institutionaliseert Vivaldi het enorme onevenwicht tussen het aantal artsen aan Franstalige en Vlaamse kant, terwijl de factuur van de overconsumptie, die het Franstalig overtal veroorzaakt, vooral bij de Vlamingen terechtkomt … Volgens het meest recente rapport van de Planningscommissie zijn er de afgelopen zeventien jaar proportioneel aan Franstalige kant 2.233 artsen te veel opgeleid en in Vlaanderen 98 te weinig … Meer nog, bij de toekenning van de toekomstige RIZIV-nummers stapt de minister zelfs af van een verdeling tussen noord en zuid op basis van het bevolkingsaantal. Ze werken minder, dus ze hebben er meer nodig, zo luidt de hallucinante conclusie.” Geert Verrijken voegt er aan toe dat een uitspraak van het Grondwettelijk Hof niet voor onmiddellijk is. Het is nog wachten op de finale behandeling van het wetsontwerp in de plenaire federale Kamer van Volksvertegenwoordigers en daarna heeft N-VA in principe nog zes maand tijd om een dossier in te dienen.
Vaso-voorzitter Jonas Brouwers bracht eind oktober ll. een dubbele boodschap: “Een kritische lezer zal zich afvragen waarom er nog een sterke beperking op het aantal artsen nodig is. En dat is juist: er heerst een consensus dat het aantal artsen moet stijgen. Daar is iedereen het over eens: lange wachttijden, patiënten-stops en overwerkte zorgverleners moeten verleden tijd worden … Alleen moet die stijging voor alle Belgen wel gelijk zijn, en zou best de verdeling volgens bevolkingsaantal behouden blijven … Franstalige artsen zijn met meer per inwoner maar werken minder en hebben dus nóg meer artsen nodig: leg dat maar eens uit.”
Op 7 november 2022 ging op het kabinet van minister Ben Weyts een vergadering door met afgevaardigden van het Aktiekomitee voor een Vlaamse Sociale Zekerheid (AK-VSZ), van het Vlaams & Neutraal Ziekenfonds (VNZ), van het VAV en twee externe specialisten. We konden vaststellen dat de voornaamste bezwaren van het VAV, geformuleerd in het hoger vermeld persbericht tegen het wetsontwerp Vandenbroucke, overeenkwamen met die van het kabinet, reeds eerder gepubliceerd op de webstek van het N-VA: “… de Franse Gemeenschap gepardonneerd wordt voor het negeren van de federale quota in hun artsenopleidingen gedurende de laatste 25 jaar …” en “Meer nog, bij de toekenning van de toekomstige Riziv-nummers stapt de minister zelfs af van een verdeling tussen noord en zuid op basis van het bevolkingsaantal.”
De minister bevestigde dat zijn partij N-VA naar het Grondwettelijk Hof stapt tegen die federale regeling van de artsenquota, doch waarschuwt dat die procedure zelfs enkele jaren kan aanslepen.
Verder hebben Vlaams minister Ben Weyts en de kabinetsleden aandachtig geluisterd naar onze suggestie om het Vlaamse quotum op te trekken.
Tot slot vermelden we nog dat het Parlement van de Franse Gemeenschap de toelatingsproef voor geneeskunde op 16 november bezegelde door goedkeuring van het ontwerpdecreet dat vanaf volgend jaar een toelatingsproef instelt voor wie studies geneeskunde of tandheelkunde wil aanvatten. De nieuwe regeling is het gevolg van het akkoord dat de federale regering en de Franse Gemeenschapsregering begin dit jaar sloten over het aantal RIZIV-nummers voor Franstalige artsen, dat wordt opgetrokken van 505 naar 744 in 2028.
Eric Ponette, Jürgen Constandt en Lieve Van Ermen
Bron foto: VOS